برنامه ریزی آبیاری با پساب فاضلاب

برنامه ریزی آبیاری با پساب فاضلاب

برنامه ریزی عمومی: سیاست دولت ها در مورد استفاده از پساب فاضلاب در کشاورزی مبنی بر اخذ تصمیمات موثر و به کنترل در آوردن محل ومحصولات تحت آبیاری با فاضلاب تصفیه شده است. تصمیم گیری برای استفاده نامحدود از پساب ها توسط کشاورزان و همچنین استفاده از پساب جهت آبیاری پارک ها و مناطق شهری، مستلزم اتخاذ تدابیر و اثرات سوء زیست محیطی خواهد بود.

مناسب ترین شرایط از لحاظ بهداشتی و زیست محیطی وقتی فراهم می شود که استفاده از پسابها در مناطق مشخص و محدودی که از دسترس عموم دور باشد صورت گیرد و حتی این گونه آب آبیاری در اختیار کشاورزان معمولی قرار نگیرد.

اطلاعات پایه ای مورد نیاز،  در هنگام اجرای پروژه های استفاده از فاضلاب جهت آبیاری:

1.نقشه های توپوگرافی

2.نقشه خاکهای کشاورزی

3.عکس های هوایی

4.نقشه و گزارشات زمین شناسی

5.گزارشات آب زیرزمینی و مشخصات چاه ها

6.مشخصات حفاری و نتایج آزمایشات خاک

7.سایر اطلاعات مربوط به خاک و داده های پیزومتری

برخی از فاکتورها نسبت به سایر عوامل از برجستگی بیشتری برخوردارند مثل ارزش و موقعیت زمین، عوامل اجتماعی شرایط خاک و آب زیرزمینی.

خصوصیات پروفیل خاک در لایه های محدوده زمین های خاص قابل بررسی، در انتخاب محل مناسب جهت آبیاری با پساب و همچنین نحوه کاربرد آب بسیار اهمیت دارد. از جمله خصوصیات مهم خاک از نقطه نظر کاربرد فاضلاب ها در ابیاری و تولید محصولات کشاورزی و باغبانی عبارتند از: پارامترهای فیزیکی خاک نظیر: بافت خاک (دانه بندی خاک، حد روانی و خمیری) نفوذپذیری خاک، ظرفیت نگهداری آب در خاک، (PH)،شوری وترکیب شیمیایی خاک.

استفده از این آب در فضای سبز شهری مزیت ها و معایب مخصوص به خودش را دارد و همانطر که می تواند مفید باشد و باعث حفظ و نگهداری و چرخش مواد مغذی گردد می تواند مشکلاتی را نیز به همراه داشته باشد. همانطور که دولت ها می توانند از استفاده دوباره از آب فاضلاب سود ببرند و آبهای اضافی تازه را ذخیره کنند، باید برای تصفیه آب فاضلاب هزینه زیادی را صرف کنند.

استفاده از آب فاضلاب برای مدت طولانی مهمترین بحثی است که امروزه مورد توجه می باشد. دو نکته در این مورد باید مورد توجه قرار گیرد: 1. مشکلات بالقوه ایجاد شده در اثر افزایش سدیم و شوری 2. مواد مغذی اضافی یا عدم تعادل در مواد غذایی

شوری خاک می تواند نتیجه عوامل مختلفی مثل نوع خاک، مدیریت، شوری آب مورد استفاده برای آبیاری و عمق سفره مورد استفاده باشد. دراین میان خاک رس بیشترین استعداد را برای تراکم نمک و سدیم در خود دارد و همچنین سفره آبهای کم عمقی که جهت آبیاری استفاده می شود باعث افزایش شوری در قلمرو ریشه می شوند بنابراین بیشترین شوری در محلی اتفاق می افتد که:    1.آبیاری با آبهایی که در عمق کم قرار دارند انجام می شود.

2.میزان رس خاک بالا است.

3.زهکشی خاک کم و خاک فشرده است که تمام مشکلات یاد شده به کمک مدیریت صحیح می تواند اصلاح گردد.

از جمله مواردی که می توان برای بهبود عملکرد در هنگام آبیاری با آب فاضلاب معرفی کرد عبارتند از:

1.مانیتور کامل آب وخاک در هنگام اجرای پروژه

2.تصفیه کافی آب و زهکشی مناسب خاک جهت برطرف کردن سدیم و نمک اضافی اطراف ریشه

3.اصلاح کردن مواد غذایی اضافی و جابه جا کردن سدیم با مواد قابل تعویض

4.آبیاری مفید که بستگی به میزان تبخیر و تعرق و تجهیزات تصفیه آب دارد.

5.استفاده از سر لوله های نازک (نازل) برای کاهش خسارت به برگ درختان و بوته ها

6.استفاده چرخشی از آب متداول و پسماند تصفیه شده

7.کاهش نیتروژن و فسفر اضافی برای بهبود کیفیت آب

8.استفاده از گیاهانی که بهتر می توانند با شرایط خود را تطبیق دهند.

پارامترهای مهم کیفیت فاضلاب مورد استفاده در کشاورزی:

کلید آبیاری سالم، کیفیت آب می باشد.استانداردهای بسیار متعددی توسط موسسات مختلف برای کنترل کیفیت آب آبیاری تنظیم شده اند. بطور کلی پارامترهای مهم در کیفیت فاضلاب به دو دسته تقسیم می شوند:1. پارامترهای بهداشتی 2.پارامترهای مهم از لحاظ تاثیر بر گیاهان

1.پارامترهای بهداشتی:

الف)مواد آلی شیمیایی: آب ها عمدتا 99.9 درصد از فاضلاب را تشکیا می دهند و1/. درصد باقیمانده مواد خارجی است کاه شامل مواد آلی و معدنی معلق یا محلول در فاضلاب می باشد.از جمله مواد آلی موجود در فاضلاب می توان کربوهیدراتها، گیلنین ها، چربیها یا قلیاها، پاک کننده های صنعتی، پروتئین ها و محصولات حاصل از تجزیه آنها و نیز سایر ترکیبات شیمیایی آلی طبیعی و مصنوعی حاصل از فرایندهای صنعتی را نام برد.

ب)ارگانیسم های بیماریزا: ارگانیسم های بیماریزا بزرگترین نقش را در ارتباط با کیفیت بهداشتی آب آبیاری دارند. این ارگانیسم ها را می توان به دو دسته تقسیم نمود:

الف)ارگانیسم های شاخص مانند کلیفرم ها و...  ب) پاتوژن ها

2.پارامترهای مهم از لحاظ تاثیر بر روی گیاهان:

الف)غلظت کل نمک ب) EC ج) نسبت جذب سدیم د) یون های سمی مانند BR,CL,NA        ه) عناصر کمیاب و فلزات

غلظت کل نمک: غلظت نمک ها یکی از مهمترین پارامترهای تشخیص کیفیت آب کشاورزی است. نمک های محلول در آب با شوری خاک در ارتباط است و بر این اساس رشد گیاه، عملکرد و کیفیت محصولات از کل نمک های محلول در آب اثر می پذیرد.به عنوان واحد اندازه گیری غلظت نمک از PPM استفاده می شود.

هدایت الکتریکی (EC): برای نشان دادن یون های موجود در آب از هدایت الکتریکی استفاده می شود.هدایت الکتریکی مستقیما با مجموع آنیون ها یا کاتیون های حاصل از تجزیه مواد شیمیایی مرتبط است و در حالت عمومی با کل نمک ها مرتبط می باشد.

نسبت جذب سدیم(SAR): سدیم به علت تاثیراتش روی خاک، یکی از بی مانندترین کاتیون هاست. سدیم تبادلی وقتی که بالاتر از حد معین آستانه آن نسبت به غلظت کل نمک خاک باشد، می تواند خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، خصوصا ساختمان آن را تغییر دهد. مطمئن ترین شاخص تعیین میزان تاثیر آب آبیاری بر افزایش سدیم تبادلی خاک، پارامتر نسبت جذب سدیم SAR است که به صورت زیر تعریف می شود.

     SAR=   

سمیت عناصر:

-سمیت عناصر ویژه: سمیت عناصر ویژه حتی در صورت پایین بودن شوری نیز امکان وقوع دارد. اجزاء سمی قابل توجه عبارتند از CL,NA,B

-سدیم: سدیم علاوه بر تاثیر بر فیزیک خاک از نظر مسمومیت نیز حائز اهمیت است. سدیم همراه با آب،جذب گیاه شده و همین طور که آب در اثر تعرق از برگ ها خارج می شود، بر غلظت سدیم موجود در برگ نیز افزوده خواهد شد.سوختگی برگ و ایجاد بافت های مرده در حاشیه برگ از علائم بارز مسمومیت به شمار می رود.

-کلرید: بیشترین مسمومیتی که از طریق آب آبیاری ایجاد می شود، ناشی از وجود یون کلرید در آن می باشد. یون کلرید در سطح ذرات خاک جذب نمی شود ولی با رطوبت به خاک منتقل و پس از جذب از طریق ریشه مانند سدیم، در برگها تجمع می نماید. علائم مسمومیت کلر از نوک برگ به صورت سوختن شروع و به تدریج به عقب سرایت می نمایند.

-بر: یکی از عناصر اصلی رشد گیاه و به میزان نسبتا کم مورد نیاز گیاه می باشد. ولی هرگاه میزان این عنصر زیاد باشد در گیاه مسمومیت ایجاد خواهد شد.

سمیت عناصر جزئی:

پساب فاضلاب شهری، احتمالا در خود تعدادی از عناصر سمی شامل فلزات سنگین را در بر دارد و علت آن وجود تعدادی از کارگاههای کوچک رسمی و غیررسمی در مناطق شهریست. برخی از این عناصر در فرایند تصفیه حذف می شوند ولی برخی دیگر پایداری بیشتری دارند و می توانند مشکلات مسمومیت را بوجود آورند.

مراحل قراردادی تصفیه فاضلاب:

شامل عملیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی است که منجر به حذف محلول ها و مواد آلی و بعضی از مواد مغذی از فاضلاب می گردد که شامل تصفیه اولیه، تصفیه ثانویه یا پیشرفته می باشد. در برخی از کشورها گندزدایی جهت حذف پاتوژن ها به عنوان آخرین مرحله تصفیه تعقیب می شود.

عملیات اولیه:

هدف از عملیات مرحله اول خارج ساختن ترکیبات جامد آلی یا غیر آلی از طریق رسوب دادن آنها و نیز کف گیری نمودن موادی است که در سطح آب شناور می باشد.

تصفیه ثانویه:

شامل فرایند کند، حجم نسبتا کوچک واکنش دهنده ها (دریاچه تثبیت، دریاچه هوادهی) فرایند تند با غلظت بالای میکرو اورگانیسم ها سنجیده می گردد.(لجن فعال، صافی چکنده، تماس دهنده بیولوژیکی دوار)

گندزدایی:

پس از ته نشین شدن فاضلاب در استخر ته نشینی نهایی و پیش از وارد نمودن آن به منبع های طبیعی آب، فاضلاب باید گندزدایی شود. متداول ترین روش گندزدایی استفاده از کلر است، کلر نخست با آب مخلوط شده و سپس آب کلر به نسبت کافی به فاضلاب اضافه می شود.از دیگر روشهای گندزدایی ازون زنی وپرتوافشانی می باشد که این دو روش در عمل قابل اجرا نمی باشد. اثرات کلر زنی و دیگر روشها بستگی به PH، زمان تماس مواد آلی و درجه حرارت پساب دارد.

تصفیه طبیعی ک

تصفیه بیولوژیکی طبیعی ضمن آنکه توانایی ساختار فاضلاب (فاضلاب شهری) را دارد، دارای کمترین هزینه ساخت و نگهداری و کمترین عملیات بهره برداری و نگهداریست. همچنین اگر دو روش فرآیند کند طبیعی، با فرایند تند مصنوعی مقایسه شود، تصفیه طبیعی به شرط آنکه خوب طراحی شده و بیش از ظرفیت، بار حجمی به آن تحمیل نشود، از لحاظ دفع پاتوژن ها و دیگر پارامترهای منفی فاضلاب موثر و با تداوم بیشتری ست. مشهورترین روش های تصفیه طبیعی عبارتند از برکه های تثبیت و روش پخش در روی زمین و لایه مغزی.

برکه های تثبیت:

در برکه های تثبیت بسته به غلظت مواد آلی و کیفیت پساب، ممکن است کلیه فرایندها در داخل یک واحد یا مجموعه ای از واحد ها صورت پذیرد. اگر تنها یک مرحله از تصفیه مورد استفاده قرار گیرد، برکه بصورت بی هوازی یا اختیاری خواهد بود.

به هر صورت بعد از برکه بی هوازی در اکثر موارد استفاده از برکه ثانویه جهت انجان تصفیه بیولوژیکی هوازی ضروری می باشد.

برکه های تثبیت بی هوازی:

برکه های بی هوازی در شرایط که BOD بالاست، بسیار مفید می باشند، معمولا در زنجیره برکه ها یک برکه بی هوازی کافی ست برکه های بی هوازی بر اساس بار حجمی فاضلاب طراحی می شوند. مواد موجود در پساب خام همچون توده های زیستی در برکه های غیرهوازی مرحله اول رسوب نموده که این کار در عملیات لجن روبی موقعی که حوضچه تا نیمه پر است صورت می گیرد. این عملیات اغلب دو سال بعد از اجرای طرح تصفیه پساب شهری لازم می شود. پساب برکه بی هوازی تقریبا به برکه دو زیستی منتقل می گردد.

تصفیه در برکه دوزیستی (اختیاری):

یک برکه دوزیستی دارای عمق کمتر و سطح بزرگتر نسبت به برکه بی هوازی با همان حجم می باشد. در طراحی برکه دوزیستی سعی بر حفظ یک لایه هوازی در بالای لایه بی هوازی می گردد. شرایط هوازی در لایه بالایی توسط اکسیژن محلول ایجاد می شود که این اکسیژن محلول در نتیجه فتوسنتز ناشی از انتشار تابش خورشید و جمعیت جلبکی در برکه تولید می گردد. باکتریهای هوازی و دوزیستی در لایه های میانی و بالایی، مواد آلی معلق و کلوئیدی را متابولیسم نموده و اکسیژن محلول را به مصرف می رسانند در نتیجه این متابولیسم ₂CO تولید شده که به مواد درون سلولی جلبک تبدیل می شود. باکتریهای دوزیست همچنین اکسیژن ترکیبی موجود در نیتراتها و سولفاتها را در مواقعی که اکسیژن آزاد تمام شود مورد مصرف قرار می دهد.

برکه های تکمیلی:

عمدتا جهت کاهش عوامل بیماریزا به کار میرود و حذف درصد بالایی از باکتری های مدفوعی، ویروس ها و پروتوزوئرها.برکه های تکمیلی می توانند همچنین برخی از جلبک ها و مواد مغذی را نیز حذف کنند. حذف باکتریها در برکه های تکمیلی به دلیل مرگ و میر، ته نشینی، فقدان غذا و مواد مغذی، تابش اشعه فرابنفش خورشید، درجه حرارت، PH بالا، صیادان، سموم آنتی بیوتیکی است که توسط برخی از موجودات، آزاد می شوند و این برکه ها تنها باید جهت ارتقاء کیفیت پساب حاصل از برکه های دوزیست یا برکه های تکمیلی دیگر (یا از سایر انواع واحدهای تصفیه) مورد استفاده قرار گیرند.

وضعیت قرار گرفتن سیستم های برکه:

برکه های بی هوازی، دوزیست و تکمیلی اغلب بطور سری مورد استفاده قرار می گیرند. هر مرحله در یک سری می تواند به دو یا چند برکه بطور موازی تقسیم شود. برکه های بی هوازی قبل از برکه های بی هوازی قبل از برکه های دوزیست بدنبال یک یا چند برکه تکمیلی در جایی که ایجاد پساب با کیفیت بالا ضرورت داشته باشد، بخصوص با توجه به وجود موجودات بیماریزا مورد استفاده قرار می گیرند.

تصفیه روزمینی فاضلاب:

در این روش فاضلاب به آرامی از دامنه های پر شیب اراضی مرتعی به طرف خاکهای پائین ترین قسمت زمین جمع آوری شود. وجود پوشش گیاهی مقاوم به جریان آب در سیستم، لازم و ضروریست، در این شیوه تصفیه برای انجام واکنش در خاک و حفظ پوشش، لازم است زمین بصورت تناوب در حال بهره برداری و استراحت باشد. برای رعایت این تناوب کل اراضی مورد استفاده را معمولا به قطعات یا کرتهای کوچکی تقسیم می کنند. اگر چه از پالایش روزمینی بطور گسترده در کشورهایی مثل استرالیا، انگلیس و... برای تصفیه پیشرفته پسابهای ثانویه استفاده می شود ولی در نقاطی مثل کراچی پاکستان برای تصفیه پسابهای اولیه یا خام استفاده می شود.

روش لایه مغذی:

این روش همان روش رشد گیاهان هیدروپونیک است، که در آن گیاهان روی سطوح تراوش پذیری که لایه نازکی از پساب بطور پیوسته روی آن جریان دارد ریشه می کنند. تولید و گسترش ریشه در سطوح تراوش پذیر زیاد است و در سطوح بزرگ مواد محبوس و انباشته می شوند. همراه با رشد اندامهای هوایی و یا با سایه انداختن این اندامها از رشد جلبکها کاسته می شود. حال آنکه سیستم حجیم و انبوه ریشه و نیز مواد تجمع یافته در اطراف آن به عنوان فیلتری زنده عمل می کند.

تصفیه به روش میکروفیلتر:

تصفیه با روش MF روش تقریبا جدیدی در تصفیه پسماند می باشد که آزمایشات نشان داده که این روش از بین بردن و جابه جا کردن ناخالصی های فاضلاب بسیار موفق عمل کرده و کیفیت فاضلاب را به وضوح افزایش می دهد. این سیستم شامل فیبرهای پوک و میکروپوزهای غشایی ست (خلل و فرج) فیبرهای پوک با قطر نزدیک به 0.5 میلیمتر و خلل و فرجهایی با سایز قراردادی 0.2 میلیمتر که در یک دسته کپسوله شده اند و مدل فیلتر را شکل می دهند. هر مدل یک قسمت غشایی دارد با مساحت 15 مترمربع، ابتدا آب پس از عبور از یک صافی درشت به تانک آرامش رسانده می شود. از تانک آرامش جریان با یک فشار تامین شده به مقدار 1.8 بار از اطراف غشا (پوسته مدل) عبور کرده و به قسمت مرکزی (قسمت حفرات) میرود و در آنجا تصفیه می شود. غشاها بطور متناوب شسته می شوند تا آلودگیها از اطراف فیبرها خارج شوند. در هنگام شستشو ابتدا آلودگیها بطور متناوب از سطح و با فشار 6 بار که از داخل فیبرها وارد می شود به بیرون رانده می شوند. سپس آلودگی با جریان قوی آب شسته می شود. شستشو از عقب انجام شده و بطور اتوماتیک با برنامه زمانبندی شده کنترل می شود.

بررسی کیفیت پسماند تصفیه شده توسط سیستم MF:

معیارهای ارزیابی کیفیت فاضلاب برای استفاده در آبیاری بسیار متفاوتند ولی بطور عمده به یک سری پارامترهای خاص وابسته می باشند.که این پارامترها را در سیتم MF مورد بررسی قرار می دهیم.

1. کدورت یا درجه تیرگی آب

2. سدیم

3. مقدار SAR و ESP

4. یون کلسیم و منیزیم

5. اسیدیته

6. EC

7. کربنات وبی کربنات

8. بر

9. فلزات سنگین

10. پارامترهای بیولوژیکی

1. کدورت یا درجه تیرگی آب: سیستم MF در جابه جا کردن 20 تا 60 درصد کدورت پسماند موفق عمل کرده است. متوسط درجه کدورت آب فیلتر شده توسط 15 MF/ 3FTU می باشد.

2. سدیم: سدیم از بیشترین، اصلی ترین و مشکل سازترین اجزاء آب آبیاری می باشد. آبی می تواند برای آبیاری مورد استفاده قرار گیرد که غلظت سدیم آن کمتر از (14 PPM) باشد. غلظت بیش از حد سدیم باعث ایجاد مشکلاتی در فیزیک خاک می شود. نمکهای سدیم، جذب آب توسط ریشه های گیاهان را کاهش می دهند. غلظت سدیم در پسماند فیلتر شده با روش MF حدود PPM 155 است و از حد ماکزیمم فراتر نیست.

3. مقدار SAR و ESP:

مقدار SAR نسبت به غلظت یون سدیم، کلسیم و منیزیم می باشد. مقدار SAR استاندارد برای آبیاری زیر 13 و مقدار ESP استاندارد زیر 15 می باشد. SAR در پسماند فیلتر شده با سیستم MF حدود 4.55 و مقدار ESP حدود 5.17 می باشد. مقدار بالای ESP به معنای غلظت بالای یون سدیم می باشد و این غلظت بالا منجر به دیسپرسه شدن (از هم پاشیدگی) ذرات خاک بوسیله جایگزینی سدیم بجای یون ca و mg در کمپکس تبادلی خاک است.

4. یون کلسیم و منیزیم:

یون ca و mg هر دو با خاکدانه سازی و شکنندگی خاک در ارتباطند، اما هر دوی آنها از عناصر ضروری مورد نیاز گیاه نیز هستند. غلظت بالای ca و mg در آب آبیاری می تواند باعث افزایش PH خاک شود و همچنین کاهش فسفر قابل جذب آبی که مقدار غلظت mg و ca در آن بیش از meg/Lit 10 باشد نمی تواند در کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد. غلظت meg/Lit 6 نیز می تواند باعث کاهش فسفات و افزایش رسوب در لوله های آبیاری شود. غلظت ca و mg در آب فیلتر شده توسط سیستم MF بیش از حدی نیست که باعث افزایش مشکلات آبیاری شود.

5. اسیدیته PH:

آب های اسیدی یا قلیایی می توانند اثرات مخرب بر رشد گیاه داشته باشند پسماند تیمار شده توسط MF دارای    6.66=PH می باشد. آبی با این PH انتظار نمی رود که باعث مشکلی در اهداف آبیاری شود.

6. EC:

آب تیمار شده توسط MF دارای Cm/میلی موز 1.24 = E می باشد. این نشانگر مقدار EC پائین آب تیمار شده را نشان می دهد.

7. کربنات و بی کربنات:

مقدار بالای کربنات می تواند باعث جابه جایی Ca و mg از کمپلکس تبادل خاک رسی شده و باعث ایجاد خاک قلیایی شوند. RSC شاخصی است برای اندازه گیری خطر کربنات و بی کربنات. زمانی که مقدار RSC در آبی بیش از 2.5 باشد آن آب مناسب آبیاری نیست. مقدار RSC در پسماند MF کمتر از عدد یک است.

8. بر:

یکی از عناصر حیاتی برای تغذیه گیاهان است ولی مقدار زیادی از آن می تواند باعث ایجاد سمیت در گیاهان شود. زمانی که غلظت بر بین ppm 1- 0.3 باشد مناسب برای گیاهان حساس مثل سیب و مرکبات است. غلظت بر بین ppm 2 –1 مناسب برای گیاهان با تحمل متوسط مثل سیب زمینی و زیتون می باشد و رنج بین ppm 4-2 مناسب برای گیاهان با تحمل بالاست مثل خرما و هویج. غلظت در پسماندی که توسط واحد MF تصفیه شده و مورد آزمایش قرار گرفت کمتر از 0.3 است.

9. فلزات سنگین:

این گروه از فلزات سنگین هستند و اگر توسط گیاه یا انسان جذب شوند برای سلامتی خطرناکند. آنها باعث بازماندن رشد گیاه شده و آنها را برای مصرف انسان نامناسب می سازند زمانی که ترکیب ساختاری آب فیلتر شده توسط MF با استانداردهای فائو، کانادا و نیجریه مقایسه شد، معلوم شد آب فیلتر شده از نظر مناسب بودن برای آبیاری در این شاخصه دارای حد متوسط است.

10. پارامترهای بیولوژیکی:

آلودگی های میکروبیولوژیکی و مواد آلی که در فاضلاب موجودند می توانند باعث ایجاد اثرات زیان آور بر سلامت انسان شوند. سیستم MF از این نظر موفق عمل کرده است.

آمار نشانگر این است که در سیتم MF در پائین آوردن مقدار BOD، COD حجم نهایی باکتریها و باکتری های کالیفرم مدفوعی موفق بوده است.

(کیفیت فاضلاب و استفاده مجدد از آن در آبیاری در کویت، ژانویه 2005، بر گرفته از سایت  )www.elsevier.com

پاورقی:

1.آب خاکستری یا  grey water پسماندی است که از آب مصرفی در حمام ها و آشپزخانه ها و... حاصل می شود و حاوی فضولات نیست.

2. پیزومتر وسیله ایست برای اندازه گیری پتانسیل آب در خاک (اندازه گیری پتانسیل فشاری خاک)

3. حد سیلان یا حد روانی مقداری از رطوبت در خاک است که در رطوبت های بالاتر از آن خاک به صورت مایع و رطوبت های کمتر از این حد به صورت خمیر است. حد خمیری مقداری از رطوبت خاک که در رطوبت های کمتر از آن خاک از حالت خمیری یا پلاستیکی خارج شده و به حالت نیمه جامد و شکننده وارد می شود.

برای استفاده از آب فاضلاب جهت آبیاری فضای سبز و باغات میوه در شهر احتیاج به اطلاعات کافی و مناسب است که قبل از هر چیز باید آن را بدست آورد.

4. کنترل کردن

5. هدایت الکتریکی: آب خالص هادی ضعیفی برای جریان برق است اگر دارای یون باشد، آب یونیزه شده و جریان را از خود عبور می دهد. بنابراین با اندازه گیری هدایت الکتریکی آن را به نمک های موجود در آن ربط می دهیم. واحد EC عکس واحد مقاومت است. برای آبهایی با شوری زیاد از واحد میلی موز و شوری کم از واحد میکروموز استفاده می کنیم.

6. لایه مغزی یک روش خوبی است که اخیرا جهت گیاهان هیدروپونیک توسعه پیدا کرده است.

7. BOD: نشان دهنده درجه آلودگی فاضلاب است. عبارت است از مقدار میلیگرم اکسیژن که لازم است تا در 5 روز نخست، باکتری های هوازی، مواد آلی موجود در یک لیتر فاضلاب را در گرمای 20 درجه سانتیگراد اکسید نمایند.

8. FTU: واحد درجه بندی کدورت آب می باشد که این درجه بندی و اندازه گیری کدورت بر اساس مقدار فرمازین می باشد. فرمازین سوسپانسیون است که از پلیمرنده شدن هگزامتلین با هیدرازین سولفات بدست می آید.

 Demaand Oxygen Chemical. 9: از روش های تعیین درجه آلودگی فاضلاب است.

در این روش برای اکسیداسیون مواد آلی و مواد اکسید پذیر که در فاضلاب یافت می شوند از اکسید کننده های قوی مانند پتاسیم یا دی کرومات پتاسیم استفاده می شود.